Khi nhắc đến xyanua, người ta nghĩ ngay đến tác dụng tiêu cực của nó – chất độc chết người. Tuy nhiên, hợp chất này cũng có những công dụng nhất định trong đời sống. Tìm hiểu về xyanua là gì qua bài viết dưới đây của the-bookplace.com nhé!
I. Xyanua là gì?
Xyanua là tên của một bazơ (CN) hoặc được viết là CN. Do hóa trị I của nó, tên quốc tế là nhóm cyano và hợp chất của nó là xyanite. Nhóm xyanua bao gồm một nguyên tử carbon liên kết ba với một nguyên tử nitơ.
Đây là những hóa chất thường kết hợp với các hóa chất khác để tạo thành hợp chất. Nó có thể ở dạng chất lỏng, khí không màu hoặc tinh thể. Hầu hết xyanua đều rất độc. Xyanua được coi là một chất độc mạnh và tác dụng nhanh. HCN, NaCN, Khu công nghiệp. Nó được sản xuất từ xyanua và hiện diện trong môi trường do các hoạt động công nghiệp.
II. Xyanua tìm thấy ở đâu
Xyanua thường được tìm thấy trong các hợp chất này, các chất bao gồm hai hoặc nhiều hóa chất. Cyanide được tìm thấy trong khói thuốc lá và khí thải xe hơi. Ngoài ra, xyanua có thể được sản xuất bởi vi khuẩn và nấm và được tìm thấy trong một số loại thực phẩm và thực vật, và một số vi khuẩn, nấm và tảo có thể giải phóng xyanua.
Một số thực vật chúng ta ăn có chứa một lượng nhỏ xyanua, bao gồm hạnh nhân, đậu nành, rau bina, bột sắn sống và măng. Ăn măng chứa nhiều xyanua sẽ biến xyanua thành hydrocyanua (HCN) do tác dụng của các enzym tiêu hóa, gây độc và có thể dẫn đến tử vong. Do đó, bạn nên rửa măng tươi thật sạch và luộc chín trước khi ăn.
Một số chất có thể chuyển đổi hóa học thành xyanua được tìm thấy trong một số loại hạt, chẳng hạn như hạt anh đào đen (Prunus serotina) và hạt táo (Malus domestica). Trong cơ thể con người, xyanua kết hợp với hóa chất (hydroxocobalamin) để tạo thành vitamin B12 (cyanocobalamin). Hầu hết xyanua trong nước và đất đến từ các quy trình công nghiệp.
Các nguồn phát thải xyanua chính vào nước là khai thác mỏ, công nghiệp hóa chất hữu cơ và công nghiệp thép. Đặc biệt trong ngành thép, xyanua là chất gây ô nhiễm chính. Xyanua, được tìm thấy trong các bãi chôn lấp, có thể làm ô nhiễm nguồn nước ngầm.
III. Tính chất vật lý và hóa học của hợp chất Xyanua
Đặc điểm vật lý nổi bật nhất của các hợp chất xyanua là mùi hành là mạnh nhất. Các hợp chất xyanua có thể tồn tại ở nhiều dạng khác nhau, bao gồm chất rắn, chất lỏng và chất khí, và có ở khắp mọi nơi, bao gồm thực phẩm, thực vật, thuốc lá và khói từ việc đốt nhựa.
Khí hydro xyanua không màu, nhưng có vị đắng như xyanua hạnh nhân, là muối của axit xyanic. Hầu hết các muối xyanua không hòa tan trong nước. Muối xyanua tan trong nước bị thủy phân thành môi trường kiềm.
Vì xianua là muối của một axit rất yếu (yếu hơn muối cacbonat H2CO3) nên dễ bị axit mạnh hơn loại ra khỏi dung dịch muối đó. Ví dụ phản ứng trao đổi của muối xianua với axit mạnh:
- 2NaCN + H2SO4 → Na2SO4 + 2HCN
- Axit xyanhydric và các hợp chất của xyanua bị oxy hóa bởi oxi trong không khí chuyển thành xyanat:
- Xyanua có thể phản ứng với kim loại và các hợp chất hữu cơ khác (như hợp chất cacbon).
- Ở dung dịch loãng 1⁄5000 trong 5 tháng HCN bị phân hủy hết:
- HCN + 2H2O → HCOONH4
- 2HCN + 2H2S + O2 → 2HCNS + 2H2O
IV. Chất độc Xyanua nguy hiểm đến mức nào?
1. Tính độc nguy hiểm của hợp chất Xyanua
Xyanua nói chung và kali xyanua nói riêng là những chất có độc tính cao, gây chết người ở liều lượng thấp. Tiếp xúc với một lượng lớn xyanua có thể làm hỏng não và tim, và xyanua liều thấp có thể gây ra các vấn đề về hô hấp, đau tim, nôn mửa, thay đổi máu, đau đầu và sưng tấy.
Nếu chỉ phơi nhiễm, bạn có thể hôn mê sau khoảng 1 giờ và tử vong trong khoảng 3 giờ nếu không được điều trị thích hợp. Theo Chỉ thị EU 67/548/EEC, nó được phân loại là Rất nguy hiểm (T). Giới hạn phơi nhiễm tối đa (PEL) đối với OSHA là 5 mg/m³. Theo Quyết định số 3733/2002/QĐ-BYT ngày 10 tháng 10 năm 2002 của Bộ Y tế Việt Nam, giới hạn cho phép trong môi trường sản xuất là 3 mg/m³.
2. Các cách tiếp xúc gây nguy hiểm
Tiếp xúc với nguồn xyanua dù chỉ với một lượng nhỏ cũng có thể đủ lâu và nguy hiểm đến tính mạng với một số trường hợp điển hình như sau: – Phơi nhiễm qua hít thở không khí, uống nước, chạm vào đất, ăn thực phẩm có chứa hóa chất. Khói thuốc lá là cách phổ biến nhất mà mọi người tiếp xúc với xyanua.
Các đám cháy và khói nhựa cháy cũng chứa xyanua. – hít thở không khí gần chất thải nguy hại; Nếu một người làm việc trong ngành sản xuất, khai thác mỏ, làm vườn, kiểm soát sinh vật gây hại hoặc là công nhân trong ngành luyện thép hoặc mỏ quặng sắt, họ có thể có nguy cơ nhiễm xyanua.
Trên đây là những thông tin về Xyanua là gì? Hy vọng bài viết này sẽ hữu ích đối với bạn đọc!